LO DOMÈNI GEOGRAFIC OCCITAN.

L'occitan es parlat sur un territòri que correspond aproximativament au tèrç sud de França, de quau cau tirar Corsega, Rosselhon e País Basc, e apondre la Val d'Aran en Espanha e las dotze valadas miegjornalas dau Piemont en Itàlia.

A l'escala de las regions francesas, l'espaci occitan cobrís :

  • Lemosin
  • Auvernhe, (levats los dos tèrç nòd dau departament d'Alèir.)
  • Miègjorn Pirenèus
  • Lengadòc-Rosselhon (levat la part màger de Pirenèus-Orientaus, de lenga catalana), 
  • Aquitània (levat lo tèrç oèst daus Pirenèus Atlantics, de lenga basca) 
  • Provença-Aups-Costièra d'Azur. 
  • Los departements d'Ardecha, de Droma e lo sud d'Isèra en Ròse-Aups.
E en defòra de França
  • Las dotze valadas dau sud daus Aups piemontés en Itàlia.
  • La val auta de Garona, la Val d'Aran, en Espanha.
Picatz sus l'icona a drecha per veire 
una mapa de l'espandi culturau occitan 
amb lo nom de las vilas màgers. 

Vilas occitanas

En consequéncia, las vilas occitanas màgers son :

  • Niça (Nice), 
  • Marselha (Marseille)
  • Montpelhièr (Montpellier)
  • Clarmont (Clermont-Ferrand)
  • Lemòtges (Limoges)
  • Tolosa (Toulouse)
  • Pau 
  • Bordèu (Bordeaux). 

Limits linguistics detalhats 

A una escala mai fina, la demarcacion entre l'occitan e las lengas vesinas es causa plan coneguda.  Aicí
 

  • lo limit septentrionau entre parlars occitans e francés passa entre los ponchs que seguisson : 

    •  
    francés occitan francés occitan francés occitan
    Blaia Borg de Gironda Engolesme Montbron Pontarion Garait
    Guîtres Liborna Civray Confolens Jarnages Chastelús-Malvaleis
    Coutras Montpont Le Dorat Bèllac Eveaux Champbon de Voisa
    Chalais Riberac Benevent La Sostrana Gannat Escuròlas
  • Lo limit entre parlars occitans e francoprovençaus passa entre los ponchs :

    •  
    francoprovençau occitan francoprovençau occitan francoprovençau occitan
    Châteldon Cusset St Vallier Tornon Laffrey La Mura
    Roanne Tièrs Bourg de Péage Chapuelh Bourg d'Oisans Valbonés
    St Esteve St Roman Pont en Royans St Joan Jaillon/Giaglione (Itàlia) Chaumont/Chiomonte (Itàlia)
    Serrières Anonai Vif Lo Monestièr 
  • En Itàlia, las valadas de Cluson, Sant German, Sant Martin,  Angronha, Tor-Pellitz, Oncin, St Pèire, Elva, Castèl Manho, Demont, Entraigas e Vinai son de lenga occitana. Au revèrs, los vilatges francés de Tenda, Saorge, Brelh e Sospel an de parlars pro italians.

    •  
  • Per quant au limit meridionau, passa entre occitan e basc 

    •  
    basc occitan basc occitan basc occitan basc occitan
    Bidart Biàrritz La B.Clairence La Bastida-bilingue Charrite de bas Charra Barcus Feas
    Bassussary Anglet Ilharre Vièlanava Angous Sus Tardets Montòri
    Bardos Urt Osserain Arboet l'Hôpital Prechac Val. du Saison Val de Barlanés
    Guiche Bidacha Etcharri Riba Hauta  Esquiule Momor Val. d'Uhaytea Val d'Areta
  • Entre occitan e aragonés, lo limit linguistic seguís la frontièra politica, dau Pocets fins au Pic d'Ania. 

    •  
  • Amb lo catalan lo limit passa entre la Val d'Aran (Occitana) e las comarcas de Ribagorça e Pallars Sobiran (catalanas). Dins la Val superiora de la Noguèra Palharesa, lo vilatge vièlh de Montgarri es l'unic ponch occitan au costat sud daus Pirenèus. Se pòt senhalar que los parlars catalans dau Pallars e de Venasc an d'influéncias occitanas de las fòrtas. Mai a l'èst, lo limit seguís la frontièra politica, fins au Pòrt de Puèg Morens. Ailà, lo limit catalan/occitan dintra en territòri francés, e es donat per las darrièras localitats catalanas : Porte, Riutòrt, Formiguères, Odello de Puigbalador, Mosset, molitg, Eus-i-Comes, Arbossols, Vinçà, Rodès, Illa, Nefiac, Montner, Estagel, Tautaüll, Opol e Salses.

    •  

     
     
     
     
     
     
     
     
     

    Aquestes limits pausats, cau mencionar d'enclavas e de colonias :

    • La Petite Gavacherie : colonia francesa (populacions vengudas de Saintonge a partir de 1456) a l'èst de Gironda, autorn dau vilatge de Montsegur
    • Mònegue, Biòt, ValLauris, Mòns e Escranhòlas colonias d'italians de Liguria sus la costièra de Provença, dau parlar apelat "figon" per los provençaus.
    • Guardia Piemontese, colonia occitana en Calàbria, descendent de Vaudés caçats de la Val Cluson au sègle XV.
    • Sta Eutròpa, colonia occitana en Saintonge, entre Engolesme e Riberac.
    • La Bastida Clarença, enclava occitana en País basc, probablament deguda au fach que l'occitan (gascon) èra la lenga oficiala dau País Basc fins a son annexion per França. 
    • Pigüe, en Argentina, èra poblada d'emigrants roergàs. Sembla que l'occitan i siá ara extint.
    Referéncias 
    • La langue occitane, P. Bec, Presses universitaires de France
    • Communicacion privada de J. Sibille (de Chaumont) sus lo limit francoprovençau/occitan en Itàlia.
    © OccitaNet 1995-2000